Dosfel, Lodewijk (1881-1925)
Tijdens de Eerste Wereldoorlog aanvaardt de diepgelovige Lodewijk Dosfel een leerstoel aan de Vlaamse Hogeschool. Een vernederlandste universiteit is een persoonlijk streven dat hij in vervulling ziet gaan dankzij de Duitse bezetter. Hoewel de hoogleraar in de rechten zich verder van enig politiek engagement onthoudt, heeft Dosfels avontuur consequenties na de oorlog. Op 17 juli 1920 wordt hij door het hof van assisen van Oost-Vlaanderen veroordeeld tot 10 jaar opsluiting.
Jeugdjaren en opleiding
Dokterszoon Carolus Ludovicus Dosfel wordt geboren op 15 maart 1881 te Dendermonde. Zijn humaniora geniet hij aan het Onze-Lieve-Vrouwcollege van zijn geboortestad. Daar is hij actief in het katholiek flamingantisch scholierenmilieu. Als vertrouwensman van de katholieke Vlaamse Jongstudentenbond Oost-Vlaanderen richt hij de eerste Dendermondse studentengilde ‘Jong maar Moedig’ mee op. De bond stelt zich tot doel ‘de moedertaal te beoefenen en het katholieke Vlaamse studentenmilieu te stimuleren’.
Reeds op 15-jarige leeftijd beëindigt Dosfel de humaniora. Daarop trekt hij naar het Collège Notre-Dame te Namen om er wijsbegeerte te volgen. Al snel verandert Dosfel van gedachten en beslist hij rechten te studeren aan de Katholieke Universiteit van Leuven. Ook tijdens zijn Leuvense periode is Dosfel actief in de Vlaamsgezinde studentenbeweging. Hij werpt zich onder meer op als voortrekker van het eerste studentencongres van 1899 en is een jaar later hoofdredacteur van het studentenblad ‘Ons Leven’. Daarnaast publiceert hij een aantal gedichten en essays onder het pseudoniem Godfried Heremans.
De vooroorlogse Vlaamse Beweging
Op 21-jarige leeftijd gaat Dosfel aan de slag als advocaat. Een metier dat hij met verve beoefent. Hij brengt eveneens een aantal belangrijke juridische studies uit in het Nederlands. Door zijn betrokkenheid verwerft Dosfel stelselmatig een groot aanzien binnen de Vlaamse Beweging. Zo wordt hij in 1907 lid van de Tweede Hogeschoolcommissie die de ontwikkeling van een Vlaamse Hogeschool voorbereidt. Drie jaar later wordt Dosfel benoemd tot juridisch adviseur bij het Ministerie van Spoorwegen en ondervindt er de verfransing aan den lijve. Het voedt zijn overtuiging dat Vlaanderen nood heeft aan Nederlandstalig onderwijs. Enkel in taalwetten ziet hij de oplossing voor de Vlaamse kwestie.
De Vlaamse Hogeschool
Op 7 oktober 1916 wordt Dosfel benoemd tot gewoon hoogleraar aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Een moeilijke maar weloverwogen keuze. In Dosfels logica is de Vlaamse Hogeschool een Vlaams rechtsherstel en geen Duitse gift. Hij pleit dan ook om verandering te verkrijgen via de bestaande Belgische instellingen en niet via een bezettende macht. Vlaanderen ombouwen tot een Duitse satellietstaat – een doelstelling van de Flamenpolitik – is voor hem dus geen optie. In tegenstelling tot andere professoren aan deze Vlaamse Hogeschool, zetelt hij nooit in de Raad van Vlaanderen. Zijn standpunten bundelt hij in zijn katholiek activistisch verweerschrift.
Invloed op het katholieke studentenmilieu
Gezien zijn gematigde visie op het activisme oefent Dosfel een bijzondere invloed uit op katholieke studenten. Zij dienen immers heel wat weerstand te overwinnen vooraleer ze zich kunnen inschrijven aan de von Bissinguniversiteit. Zowel vóór als na de opening van de Gentse Hogeschool geeft Dosfel uiteenzettingen ten voordele van de vernederlandsing, waar hij steevast het legitimiteitsbeginsel verdedigt. De visie van ‘Meneer Louis’ – zoals hij in volksmond wordt aangesproken – kon op die manier op heel wat sympathie rekenen vanuit Vlaamse katholieke huishoudens. Het neemt niet weg dat het collaborerend karakter van de Vlaamse Hogeschool een waar struikelblok betekent voor ouders en studenten. Vandaar dat de grote meerderheid van de studenten zich niet waagt aan een reis naar de Arteveldestad.
De zwanenzang
Na de wapenstilstand is Dosfel een van de weinige professoren die zichzelf vrijwillig aangeeft. Hij neemt de verantwoordelijkheid voor zijn daden en wordt opgesloten. In mei 1919 komt hij voorlopig vrij, maar belandt opnieuw in de gevangenis ter voorbereiding van zijn proces. Tien jaar opsluiting is het uiteindelijke verdict. Slechts enkele maanden later komt hij vrij vanwege ziekte.
Tijdens zijn voorwaardelijke invrijheidstelling helpt Dosfel schrijven aan het programma van de Frontpartij. Uiteindelijk zal Dosfel zich niet kunnen verzoenen met het vooropgezet Vlaams zelfbestuur van de Frontpartij. Hij is geen voorstander van een Vlaamse partij en kan zich niet verzoenen met het standpunt van de Godsvrede. Voor Dosfel gaan katholicisme en Vlaams-nationalisme immers hand in hand. Hij is daarom een pleitbezorger van een katholieke drukkingsgroep.
Dosfel wordt verder ook medewerker van de krant De Standaard, maar verlaat deze krant in 1923 omdat het Vlaams-nationalisme er te weinig aandacht krijgt naar zijn mening. Op 27 december 1925 overlijdt Lodewijk Dosfel in zijn geboortestad na een slepende ziekte.
Kristof Loockx
Historicus UGent en UA
17 februari 2015
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Loockx, Kristof. "Dosfel, Lodewijk (1881-1925)". UGentMemorie. Laatst gewijzigd 17.02.2015. www.ugentmemorie.be/personen/dosfel-lodewijk-1881-1925.
Bibliografie
De Bruyne, Arthur. Lodewijk Dosfel: een levensverhaal. Antwerpen: Soethoudt, 1984.
Dosfel, Lodewijk.De vervlaamsching der Gentsche Hoogeschool beschouwd met het oog op de plichten der Vlamingen jegens vorst en land: voordrachten op de katholieke studentenvergadering den 15n October 1916 in het Atheneum te Antwerpen gehouden. Antwerpen: Vanderdonck, 1916.
Dosfel, L., Katholiek activistisch verweerschrift, Gent: Sint-Michielsdrukkerij, 1918.
Maes, S. "Dosfel, Lodewijk" In Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging, uitgegeven door Reginald De Schryver: 979-981. Tielt: Lannoo, 1998.
Moens, Olaf en Yves T’Sjoen. Wies Moens Memoires. Amsterdam: Meulenhoff, 1996.
Vanacker, Daniël. Het activistisch avontuur. Gent: Academia Press, 2006.