Studentenmigratie in het interbellum
Piek in internationale studentenmobiliteit
Na de Eerste Wereldoorlog leeft de internationale studentenmobiliteit snel weer op. In Gent piekt de aanwezigheid van buitenlandse studenten tot 1 op 3 van de totale studentenpopulatie. Aan de faculteit ingenieurswetenschappen zitten meer buitenlanders dan Belgen op de auditoriumbanken. Oost-Europeanen zijn duidelijk in de meerderheid: Russen, Polen, Roemenen en Bulgaren zijn in de jaren 1920 goed voor gemiddeld 450 studenten per jaar. Portugezen en Grieken volgen op een afstand met samen zo’n 50 studenten per jaar.
Een argument en strategie tegen de vernederlandsing
De buitenlandse studenten zullen tijdens het interbellum in het midden van de storm terecht komen die de strijd om de vernederlandsing teweeg brengt. De oude eis voor een Nederlandstalige universiteit flakkert dan weer in alle hevigheid op. Franskiljons Gent, waartoe veel professoren behoren, is tegen, de Vlaamse beweging voor. Het grote contingent buitenlandse ingenieursstudenten is een van de argumenten van de tegenstanders. Buitenlandse studenten zouden de Gentse universiteit verlaten als ze geen onderwijs in de internationale taal kunnen volgen.
Als de Gentse universiteit in 1923 tweetalig wordt en studenten kunnen kiezen tussen een Nederlands en Frans ‘regime’, kiezen de buitenlanders massaal voor het Franstalig onderwijs. Om de voorkeur voor het Franstalig regime te benadrukken, rekruteert het rectoraat massaal studenten in het buitenland. Ze organiseert extra Franse taallessen, neemt een soepele houding aan ten opzichte van het inschrijvingsgeld en betaalt vergoedingen voor labo-werk uit. De gevolgen laten zich zien in de cijfers: Gent telt in de jaren twintig meer buitenlandse studenten dan de andere universiteiten.
De ontvolking van de Technische Scholen
Maar de inspanningen van de tegenstanders zijn tevergeefs. De Gentse universiteit vernederlandst in 1930. Franstalig onderwijs aan de ingenieursopleiding krijgt een uitdoofscenario. Ironisch genoeg is het niet de vernederlandsing dat met de vinger kan worden gewezen voor de ‘ontvolking’ van de Gentse Technische Scholen. Ook aan de andere universiteiten loopt het aantal buitenlandse studenten immers drastisch terug tot 10% van de studentenpopulatie. Oorzaak is de economische wereldcrisis in de nasleep van de beurskrach van Wallstreet en de internationale politieke strubbelingen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog valt de studentenmobiliteit begrijpelijkerwijze stil. In de tweede helft van de 20ste eeuw zal studentenmigratie in grote mate bepaald worden door de Koude Oorlog en de dekolonisatie.
(Fien Danniau)