2.2. De faculteit Geneeskunde tijdens de bezetting

2. De faculteit Geneeskunde tijdens Wereldoorlog II: bezetting en collaboratie

2.2. De faculteit Geneeskunde tijdens de bezetting

Op 21 mei 1941 wordt oud-activist Leon Elaut (foto 12) “in geheime stemming der leden van de faculteit en op uitzonderlijke wijze” tot decaan van de faculteit Geneeskunde te Gent verkozen. Op 12 juni 1942 en met eenparigheid van stemmen wordt hij voor een tweede termijn in deze functie herkozen. Met enig ongenoegen merken de professoren hoe de ‘goede Vlamingen’ bevoordeeld worden. Uit de seminaries van Letteren en Wijsbegeerte wordt meubilair weggehaald ten gerieve van Elaut, Daels en Hooft. Vele professoren blijven in hun hart anti-Duits zelfs antifascistisch. Een specifiek universitair verzet komt later.

Eind februari 1941 heeft een onderhoud plaats tussen Waltz, de Duitse commissaris voor de ULB en de Gentse professoren Heymans, Elaut en Vanhouteghem. Alweer schuiven deze professoren ‘goede Vlamingen’ als geschikte kandidaten naar voren voor de openverklaarde geneeskunde-cursussen aan de ULB. Ook dr. Willem Libbrecht van de Hogere Gentse Veeartsenijschool en voorzitter van het Algemeen Vlaams Geneesheren Verbond (AVGV), knoopt gesprekken aan met geneeskunde-specialist Oberstabartz Holm om te zoeken naar ‘op politiek en Vlaams gebied’ betrouwbare elementen bij het opvullen van de ULB-vacatures.

Ook voor Het Vlaamsch Kruis, het geesteskind van Daels, moet een oplossing uitgedokterd worden. Ondanks de goede werking van het Rood Kruis is het Vlaamsch Kruis er vanaf het begin van de bezetting op uit het monopolie van de sociale hulpverlening in Vlaanderen te verwerven.

Professor Mackensen, die in augustus 1941 een verslag opmaakt over zijn werk aan de Gentse universiteit, omschrijft de professoren als volgt: …Sie denken nur vlämisch und noch zu wenig groβgermanisch-europäisch (…). Sie vermissen die “klare Linie” und verstehen zu wenig, daβ es ihrer Initiative bedarf, um die vlämischen Dinge vorwärts zu treiben. Pallieter hat es noch immer nicht gelernt, sich zusammenzuraffen…. 

13. Deelnemers aan het Dietsch Studentencongres, 3 april 1941, Kouter, Gent.

Er vindt ook een wetenschappelijke uitwisseling met Duitsland plaats. De groep van de collaborerende artsen rond de hoofdfiguren Daels en Speleers vindt men telkens terug op de lijst van de ‘studiereizen’ naar Duitsland. Het organiseren van deze studiereizen maakt deel uit van de Flamenpolitik zoals het aanstellen van de gastprofessoren om de integratie met Duitsland te bevorderen. Naast de gastprofessoren worden er ook Duitse gastsprekers uitgenodigd aan de faculteit Geneeskunde te Gent. In juni en november 1942 worden de meest vermaarde professoren in rassenkunde, eugenetica, erfelijkheidsleer en rassenpolitiek uitgenodigd in Gent. Zij leggen de basis voor de nazi-ideologie van selectie en nadien eliminatie in het kader van het beruchte T4-programma en de Jodenvervolging.

Allen zijn nauw verbonden met Leonardo Conti. Professor Eugen Fischer is de meest bekende specialist in de raciale hygiëne; Freiher Othmar von Verschuer (1892-1969), professor in rassenhygiëne en erfelijkheidsleer en specialist van het tweelingenonderzoek, is tevens mentor van Josef Mengele. Zowel Fischer als von Verschuer zijn een tijdlang directeur van het befaamde Kaiser-Wilhelm-Institut für Anthropologie, menschliche Erblehre, und Eugenik te Berlijn. Andere belangrijke figuren die in Gent komen spreken zijn Walter Gross, betrokken bij de rassenpolitiek van de NSDAP en Fritz Lenz, grondlegger van de pseudowetenschappelijke rassentheorie.

14. Reispas van professor Von Verschuer, 4 december 1942.

Lees verder 2.3.: De Joodse aanwezigheid aan de faculteit
Keer terug: 2.1. Voorspel: op zoek naar een autonoom ziekenhuis