Guislain, Jozef (1797-1860)

Guislain wordt geboren in een familie van architecten. Niet zonder enige moeilijkheden kan hij geneeskunde studeren aan de Gentse Ecole de Médecine. Het is de start van een succesvolle medische carrière. In 1819 studeert hij als een van de eerste doctors in de geneeskunde af aan de nieuwe Gentse universiteit.

Kentering in de psychiatrie

In het begin van zijn carrière loopt Guislain stage bij een huis voor geesteszieken, waar hij geschokt is over de weinig menselijke methode waarmee de zieken worden behandeld. Diep geraakt besluit hij zich in de psychiatrie te specialiseren, in die tijd nog een zeer verwaarloosd vak. Met zijn eerste belangrijk werk, Traité sur l’aliénation mentale et les hospices d’aliénés (1825) wint hij meteen een aanzienlijke geldprijs. In 1935 publiceert hij Traité sur les phrénopathies, een zeer opmerkelijk werk waarin hij de stelling verkondigt dat psychische oorzaken de basis vormen van geestesziekten. Voor het eerst krijgen geesteszieken medische behandeling en aandacht. Het zorgt voor een belangrijke kentering in de psychiatrie. Guislain zal daarnaast ook de hersenen grondig bestuderen en zo op het spoor komen van verschillende hersenafwijkingen. In de praktijk pleit Guislain ervoor om de zieken zoveel mogelijk aan het werk te zetten: de leegheid van het bestaan is volgens hem een mogelijke oorzaak voor geestesziekte.

Wetenschappelijk engagement

Als de medische faculteit in 1835 opnieuw wordt opgericht in Gent, wordt Guislain benoemd tot gewoon hoogleraar voor de cursus Menselijke en vergelijkende fysiologie. Hij laat zich opmerken door zijn erudiete en bijna filosofische standpunten. Guislain houdt zich niet enkel bezig met de gezondheid van zijn patiënten, maar ijvert ook voor een wettelijk kader en een aangepast onderkomen. Hij is de stuwende kracht achter de Belgische wet van 1850 op de behandeling van krankzinnigen. In datzelfde jaar keurt de stad Gent op initiatief van Guislain de bouw van een psychiatrisch centrum goed, aan de rand van Gent, net buiten de Brugse Poort. Guislain wil dat de instelling in een rustige omgeving ligt en de gebouwen moeten een indruk van rust, vrijheid en veiligheid oproepen. In 1857 opent het Guislaininstituut zijn deuren met Guislain als hoofdgeneesheer. In de organisatie zorgt hij voor een unicum: de dagelijkse leiding laat hij in handen van Broeders van Liefde, terwijl de verzorging van de patiënten uitsluitend in handen ligt van een onafhankelijke geneesheer. Ziekte noopt Guislain in 1858 om te stoppen met lesgeven. Hij overlijdt twee jaar later en wordt begraven op de bekende begraafplaats Campo Santo. Guislain heeft zijn hele leven op de bres gestaan om het lot van geesteszieken te verbeteren. In 1986 opent in Gent het Museum Dr. Guislain dat de geschiedenis van de psychiatrie centraal stelt.

Petra Gunst
Licentiaat Geschiedenis
16 augustus 2010

Hoe verwijs je naar dit artikel?
Gunst, Petra "Guislain, Jozef (1797-1860)." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 10.03.2015. www.ugentmemorie.be/personen/guislain-jozef-1797-1860