Bijloke
Gentse ziekenzorg
750 jaar lang is de Bijloke als stedelijk armenziekenhuis de spil van de Gentse ziekenzorg. In 1817 krijgen de verplegende cisterciënzerzusters en de artsen van de Commissie der Godshuizen gezelschap van de hoogleraren van de nieuwe faculteit Geneeskunde. Die mogen van het stadsbestuur voor hun klinisch onderwijs beroep doen op de patiënten en de infrastructuur van de Bijloke. De gedwongen samenwerking zorgt voor decennia van wrevel, frustraties en conflicten. De artsen bekampen elkaars onderzoeksruimtes, patiënten en diagnoses en de zusters staan weigerachtig tegenover het onnodige ‘gepotel’ van de jonge studenten aan vrouwelijke patiënten en lijken. De hoogleraren voelen zich dan weer beknot in hun onderzoeks- en onderwijsmogelijkheden, terwijl de medische wetenschap schreeuwt om praktijkgericht onderwijs en experimenteel onderzoek.
Medisch engagement
Hoewel de relatie tussen stad en universiteit nergens zo op de spits wordt gedreven als in de Bijloke, is het juist hier dat het sociaal engagement van de universiteitsprofessoren ten opzichte van de Gentenaars zijn meest directe vormen aanneemt. Anders dan hun collega’s die in hun beschermende burgerlijke biotoop blijven circuleren, komen hoogleraren en studenten van de faculteit Geneeskunde dagelijks in contact met de meest schrijnende toestanden van de Gentse textielarbeiders. De acute nood aan medische hulp en vooruitgang wordt hier dagelijks aangevoeld en is een sterke motivator voor onderzoek. Verschillende artsen zullen zich rechtstreeks - via gratis ziekenzorg - en onrechtstreeks - via hun onderzoek - inzetten voor de lotsverbetering van de Gentse zieken.
Universitair Ziekenhuis
De interne wantoestanden worden tijdelijk opgelost als de universiteit rond 1900 haar eigen laboratoria en consultatieruimtes krijgt in het Rommelaerecomplex aan de rand van de Bijlokesite. Maar iedereen – behalve financierder vadertje staat – blijft uitkijken naar een apart Academisch Ziekenhuis. Dat komt er uiteindelijk pas na de Tweede Wereldoorlog. Tussen 1961 en 1976 verhuizen de academische afdelingen een voor een naar het AZ aan de E17. Het nieuwe ziekenhuis bouwt binnen de kortste keren een uitstekende reputatie op en de ziekenzalen raken probleemloos gevuld. In 1983 verlaat ook het stedelijk ziekenhuis de Bijlokesite voor het nieuwe Jan Palfynhospitaal aan de Henri Dunantlaan. De Bijloke wordt sindsdien omgebouwd tot cultuursite.