Vanhaesebrouck, Piet (1950-2021)
Piet Vanhaesebrouck staat begin de jaren ’80 van de vorige eeuw aan de wieg van een op moderne leest geschoeide ‘prematurenafdeling’ in het toenmalige Gentse Academisch Ziekenhuis. Gedurende meer dan drie decennia is hij het gezicht van die neonatale intensieve zorg. Hij speelt tevens een niet te onderschatten rol in de uitbouw van de neonatologie in Vlaanderen en België. De bescheiden en hardwerkende arts wordt zeer gewaardeerd door zijn collega’s in het ziekenhuis en ver daarbuiten, maar misschien nog het meest door de ouders die dankzij hem en zijn team hun kind kunnen zien opgroeien. In de lente van 2021 overlijdt Piet thuis in zijn geliefde Vlaamse Ardennen, omringd door zijn gezin.
In de sporen van vader
Piet Vanhaesebrouck wordt in 1950 in Kortrijk geboren als zoon van Gilbert Vanhaesebrouck en Cécile Bouciqué. Hij heeft één oudere broer, Dirk. Vader is kinderarts en heeft gestudeerd aan de Gentse universiteit. Van 1946 tot 1949 is hij assistent bij Carlos Hooft, directeur-diensthoofd van de Kinderkliniek. Piet volgt in zijn spoor en studeert in 1976 af als doctor in de genees-, heel- en verloskunde aan dezelfde universiteit. Hij doorloopt de opleiding Kindergeneeskunde in de Kliniek voor Kinderziekten van het toenmalig Academisch Ziekenhuis Gent, onder leiding van professoren Carlos Hooft en Marie-Jeanne Delbeke. Reeds tijdens zijn opleiding heeft Piet Vanhaesebrouck bijzondere belangstelling voor de unieke fysiopathologische omstandigheden bij de geboorte van voldragen en te vroeg geboren baby’s. Uit persoonlijke literatuurstudie stelt hij vast dat de mechanismen van de overgang van het intra-uterien naar het extra-uterien leven onvoldoende worden begrepen en hieraan gekoppelde problemen niet effectief worden aangepakt. Reeds gedurende zijn legerdienst in Duitsland (1981-82) kan Piet tijdens alternerende weken de eerste opleiding in neonatale intensieve zorg genieten bij dr. Hugo De Vlieger, die een jaar eerder een “Neonatal Intensive care Unit” (NICU)” heeft opgericht in UZ Leuven. In het volgend academiejaar (1982-83) geniet Piet een voltijdse opleiding in de NICU’s van het Southmead Hospital en in het Bristol Maternity Hospital, in Bristol, Engeland.
De start van een academische carrière
Dr. Vanhaesebrouck begint op 1 augustus 1983 als voltijds assistent aan een uitdagende opdracht: het herorganiseren van de ‘Prematurenafdeling’ van het AZ Gent. Het project omvat o.a. het herschikken van de ruimten op de eerste verdieping van kliniekgebouw 6 waar ook technische aanpassingen nodig zijn. Niet zonder slag of stoot neemt Piet de verantwoordelijkheid op over de respiratoire ondersteuning van alle pasgeborenen, die tot dan het privilege was van stafleden van de dienst anesthesiologie. Ondanks de fysische afstand van het verloskwartier komt de noodzakelijke interactie van de nieuwe prematurenafdeling met de afdeling Verloskunde vlot tot stand. De assistenten in opleiding zijn enthousiast over de nieuw beschikbare rotatie in hun opleiding tot kinderarts. Stafleden van de pediatrie ondersteunen de start van deze nieuwe afdeling sterk. Dr. Frans De Baets, oprichter van de afdeling kinderpneumologie en dr. Johan Vande Walle, pionier van de kindernefrologie, nemen meerdere jaren deel aan het supervisiewachtsysteem. Zij verlichten zo voor een deel de bijna permanente wachtbelasting van dr. Vanhaesebrouck, tot tussen 1987 en 1991 dr. Claudine De Praeter, dr. Paul Govaert en dr. Koenraad Smets als stafleden-neonatologen Piet komen vervoegen. In zijn doctoraal proefschrift (1985) met titel: “Invloed van een gewijzigde methodiek op de mortaliteit en morbiditeit van laag- en zeer-laag-geboortegewicht-baby’s”, vat Piet Vanhaesebrouck de langzame ontwikkeling van de neonatologie tussen 1965 en 1980 kort samen. Slechts enkele centra in de USA, het Verenigd Koningrijk, Nederland, Frankrijk en Australië, speelden hierbij een primordiale rol.
Hij toont aan dat vanaf 1983-84 de mortaliteit van deze hoog-risico groep in het AZ Gent niet langer verschilt van die in de inmiddels beroemd geworden “Neonatal intensive Care Units” (NICU’s) overal in de wereld.
Een levenswerk
Reeds vroeg in zijn loopbaan wordt Piet algemeen en plaatselijk erkend als een uitmuntend intensivist. Toen eind 1991 in het UZ Gent de eerste levertransplantatie bij een zuigeling wordt uitgevoerd, wordt de postoperatieve intensieve zorg voor deze zuigeling ver buiten de neonatale leeftijd, aan zijn afdeling toevertrouwd.
In januari 1993 komt de sinds lang gewenste verhuis van de NICU aan de beurt naar veel ruimere lokalen op de eerste en tweede verdieping van gebouw B1 (1 en 2B1). Ondanks de te betreuren fysische scheiding van de “Kinderkliniek” is de onmiddellijke nabijheid van de obstetrische kliniek meteen een groot winstpunt. Zo wordt het begrip perinatale geneeskunde in het UZ Gent ook ruimtelijk een werkelijkheid.
Kort na de verdediging van zijn aggregaatsproefschrift in 1994 getiteld:” Biochemische evaluatie van de foetale groeisnelheid” wordt Piet Vanhaesebrouck docent aan de Universiteit Gent benoemd. Hij wordt in 2000 hoogleraar benoemd en bevordert in 2005 tot buitengewoon hoogleraar.
Een gewaardeerd expert
Naast zijn uitzonderlijk drukke klinische verantwoordelijkheden, wordt zijn raad en medewerking op hoge prijs gesteld in vele professionele adviesraden, Commissies en Verenigingen: de Vlaamse adviescommissie voor perinatale zorg (1988-2000); de interdisciplinaire adviescommissie Kind & Gezin (1989-1993); Centrum voor Ontwikkelingstoornisen (COS) Gent (1995-1998); de nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen (2007-2014). Prof. P. Vanhaesebrouck is stichtend lid van de werkgroep “Neonatologie” van de Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde (VVK) (1996-1998); hij is stichtend lid, secretaris (1998-2000) en voorzitter van het “College van Geneesheren-intensieve Neonatologie” (1999-2004). Vanhaesebrouck ontwikkelt ook de welgekende nationale database NICaudit, die nog steeds in vele NICU’s wordt gebruikt.
Het respect dat je verdient
Tot zijn emeritaat in 2014 blijft Piet een full-time harde werker, streng in eerste plaats voor zichzelf. Hij is een nederige soms ietwat introverte collega, die lof en eer schuwt, erkenning zelf niet nastreeft, zeer toegankelijk voor eenieder, zeer bereid zelf raad te vragen. Vaak geconfronteerd met ethisch uitdagende klinische omstandigheden is zijn respect voor het gezonde nieuwgeboren menselijk leven en voor het potentiaal daarin vastgelegd, onaantastbaar. De deskundige zorg door de NICU UZ Gent geboden heeft vele mensenlevens gered. Net na Piet’s overlijden bezocht een ex-patiënte van hem de huidige dienst Neonatale intensieve Zorg in het UZ Gent. Geboren met extreem laag geboortegewicht verbleef zijzelf verscheidene maanden destijds in de ‘Prematurenafdeling’ geleid door Piet. Als dertiger is deze gezonde dame nu zelf zwanger van een eerste kindje…
Koen Smets
Vakgroep Inwendige ziekten en Pediatrie,
Neonatale Intensieve Zorgen
1 oktober 2021
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Smets, Koen. “Vanhaesebrouck, Piet (1950-2021).” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 13.10.2021. https://www.ugentmemorie.be/personen/vanhaesebrouck-piet-1950-2021
BIBLIOGRAFIE
https://tvgg.be/nl/artikels/in-memoriam-prof-dr-piet-vanhaesebrouck
http://ugentmemorialis.be/catalog/000005700