Boddaert, Gustave (1836-1888)
Deze briljante gynaecoloog, chirurg en hoogleraar is de grondlegger van het gebruik van antiseptische middelen in de chirurgie in Gent, en misschien zelfs in België.
Boddaert groeit op in Gent, waar hij middelbaar onderwijs volgt aan het Sint-Barbaracollege. Met een vader en grootvader als arts en broer Richard als medisch hoogleraar aan de Gentse universiteit staat het in de sterren geschreven dat ook Gustave zal kiezen voor de geneeskunde aan de Gentse universiteit. Hij blinkt uit door een grootste onderscheiding op zijn eindwerk te behalen. Boddaert laat zich voor het eerst opmerken bij de zware cholera-epidemie in 1866 in Gent.
Belgisch antisepsis
Boddaert wil zich verder verdiepen in de chirurgie en trekt naar Engeland, waar hij sterk beïnvloed wordt door Th. Spencer Wells, een gerenommeerd gynaecoloog. Deze slaagt erin om de operatiesterfte van de ovariotomie (verwijdering van de eierstokken) van honderd naar vier procent te doen dalen. Op dat moment is in Engeland het gebruik van antiseptische middelen bij heelkundige ingrepen al succesvol geïntroduceerd door Joseph Lister. Boddaert leert bij Spencer Wells de nieuwste chirurgische technieken en wordt al snel een fervent voorstander van de antiseptische heelkunde.
Wanneer Boddaert bij zijn terugkeer naar zijn geboortestad die technieken probeert te verdedigen, botst hij op weerstand. Tot 1870 zijn er in België slechts vijf ovariotomieën uitgevoerd, die allemaal slecht zijn afgelopen. Toch opereert Boddaert een grote eierstokcyste bij een jonge vrouw. De ingreep verloopt vlekkeloos en na minder dan een maand zijn haar wonden volledig genezen. Met grote vasthoudendheid drukt Boddaert zijn benadering van de chirurgie, waar hygiëne en steriliteit centraal staan, door. Hij laat het traditionele verband met lood, oud linnen en pluksel in het Gentse stadsziekenhuis de Bijloke vervangen door antiseptische middelen, tot grote ergernis van directie, collega’s en verplegend personeel. Zijn grootste tegenstander is Floribert Soupart, hoogleraar in de heelkunde. De gemoederen laaien hoog op en onderlinge discussies worden zelfs op straat uitgevochten. De antiseptische methode van Boddaert vertoont echter objectief gezien de beste resultaten: de chirurg heeft in 1885 al zo’n honderd succesvolle ovariotomieën op zijn naam staan.
Gewaardeerd en verdienstelijk
In 1879 wordt Boddaert tot hoogleraar benoemd aan de faculteit geneeskunde. Hij geeft op een aanstekelijke gedreven manier les en krijgt daarvoor veel erkenning van studenten en collega’s. Boddaert speelt ook een aanzienlijke rol in de Provinciale Geneeskundige Commissie. Hij leert er de vroedvrouwen de strengste antiseptische regels zodat kraambedkoorts kan worden voorkomen. Daarnaast staat hij ook aan de wieg van een bacteriologisch laboratorium met onderwijs in microbenleer in Gent. Hij blijft zich ook voortdurend bijscholen over de nieuwste chirurgische technieken door naar het buitenland te trekken en tal van chirurgische congressen bij te wonen.
Petra Gunst
Licentiaat Geschiedenis
16 augustus 2010
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Gunst, Petra. "Boddaert, Gustave (1836-1888)." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 24.02.2015. www.ugentmemorie.be/personen/boddaert-gustave-1836-1888.