5. Besluit

Met de korte periode van vernederlandsing gedurende WO I (1916-1918) aan de zogenaamde von Bissing-Universiteit - de eerste Flamenpolitik - blijft Gent het epicentrum van de collaboratie met de Duitse bezetter. In het interbellum blijft de harde kern van de Vlaamsgezinden in Gent doorwroeten. De cultuurflaminganten en politieke flaminganten houden de toenmalige Franstalige universiteit scherp in het vizier. Vóór en na de inval is het niet verwonderlijk dat de Duitsers de activisten heel graag in de armen sloten wat aanleiding geeft tot de tweede Flamenpolitik.

Het V.N.V. kan met de steun van de bezetter aanspraak maken op politieke sleutelposten. Binnen de universiteit is dit niet anders. In tegenstelling tot de Letteren en Wijsbegeerte van de Gentse universiteit zijn het vooral medici die actief blijken te zijn in diverse collaborerende organisaties. Vooral aan de faculteit Geneeskunde roeren Daels en Speleers de grote trom. Daels is lid van de Raad van Leiding van het V.N.V. dat het Vlaams Legioen opricht, trouw aan Hitler zweert en de strijd tegen Engeland en de Joden in het vaandel voert. Waar Speleers zich liever doch met dezelfde ambities achter de schermen ophoudt, kan Daels zeker als de spreekbuis en zelfs leider van de Faculteit genoemd worden.

Een treffend voorbeeld is de machteloosheid van de toenmalige decaan Numa Vlaeyen. Op de vraag van Hans Handovsky die zijn mandaat als werkleider om gegronde humanitaire redenen wil verlengen, kan Vlaeyen enkel aangeven "niets te kunnen ondernemen tegen Daels". Op 24 juni 1940 richt Handovsky zijn vraag – op voorstel van Vlaeyen – rechtstreeks tot Daels en Heymans. Handovsky krijgt als antwoord …dat het geen zin heeft iets te doen… waar Daels uitdrukkelijk vervolledigt ...wat de bezetter zou kunnen verbitteren… . Een ongunstig advies van Heymans, terug in Gent op 10 juli 1940, is zeker milder dan dat van Daels en stelt …dat in de huidige omstandigheden meer dan ooit de plaatsen van assistent aan ons landgenooten en voornamelijk aan de jonge wetenschappelijke krachten dienen voorbehouden te worden… . Enkel wanneer de faculteit Geneeskunde zich akkoord verklaart om een tijdelijke verlenging van zes maanden goed te keuren, is Heymans bereid zich daarbij aan te sluiten. Dit advies van Heymans aan decaan Vlaeyen gaat evenwel aan de anti-Joodse maatregelen, die Handovsky helemaal buiten spel zullen zetten, vooraf.

35. De universiteit herdenkt de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, 1979.

Terwijl vele medici resoluut voor de strijd tegen de bezetter kiezen en velen hierbij het leven laten blijft het volgens emeritus Frank Roels opmerkelijk …hoe een wetenschappelijk geschoolde geest [Daels] dergelijke vergissingen kon opstapelen zowel op medisch als op ethisch en politiek vlak… . Precies aan de faculteit Geneeskunde worden dan na de oorlog ook de meeste ontslagen opgetekend. Dat onder meer de blaam tegen Nobelprijswinnaar Heymans opgeheven wordt, mag als een toegeving gezien worden om de smet weg te nemen die op een gegeven ogenblik op de faculteit dreigt neer te komen.

Lees verder: 6. Bronnen
Keer terug: 4.3. De universitaire epuratie