Van Pottelbergh, Robert (1901-1982)
Robert Van Pottelbergh was decennialang docent en hoogleraar Grieks, maar wordt wellicht minstens evenzeer herinnerd als burgemeester van zijn geboorteplaats Sint-Amandsberg.
Een snelle carrière als Nederlandstalige aan de (nog vooral) Franstalige universiteit
Na zijn middelbare school aan het Gentse Sint-Lievenscollege volgt Robert Van Pottelbergh klassieke filologie aan de Rijksuniversiteit Gent, waar hij in 1924 doctoreert. Hij geeft één jaar les aan de koninklijke athenea van Tongeren en Brugge. Minister Kamiel Huysmans benoemt Van Pottelbergh op zijn 24ste d tot docent voor de "Nederlandse doctoraatscursussen" in de Oudgriekse taal- en letterkunde en de klassieke filologie. Zijn benoeming heeft alles te maken met de gedeeltelijke vernederlandsing van de universiteit in 1923 waardoor extra Nederlandstalige docenten worden aangetrokken. Hij vervult die eerste jaren ook enkele vervangopdrachten voor Franse cursussen van de professoren Hombert en Roersch. Vanaf 1930 is hij titularis van de vernederlandste cursussen in de Griekse letterkunde, taalkunde en paleografie, meestal overgenomen van zijn leermeester Joseph Bidez. In 1934 wordt hij bevorderd tot gewoon hoogleraar.
Tijdens WO II krijgt Van Pottelbergh een extra leeropdracht Griekse letterkunde in het Hoger Instituut voor Kunstgeschiedenis en Oudheidkunde (HIKO). Hij is secretaris van de faculteitsraad Letteren en Wijsbegeerte in 1941-42 en decaan in 1942-43.
De burgemeester-hoogleraar
Robert Van Pottelbergh is gedurende bijna zijn hele universitaire carrière, en erna, politiek actief binnen de Katholieke Volkspartij en haar opvolgers. Van 1933 tot 1950 (met een onderbreking van twee oorlogsjaren) is hij schepen van openbaar onderwijs in Sint-Amandsberg en van 1951 tot 1970 is hij er burgemeester voor de CVP – de voorlaatste burgemeester voor de fusie met Gent. In die hoedanigheid zet hij zich onder meer met succes in om het verval van de begraafplaats Campo Santo, "kaleidoscoop van de Vlaamse Kultuurhistorie", om te keren.
Wetenschappelijke interesses en publicaties
Wellicht verklaart Van Pottelberghs politieke activiteit ten dele zijn eerder bescheiden publicatielijst. Zijn academische interesse ligt bij de klassieke meesterwerken van de Griekse literatuur: hij publiceert vooral over Homerus, de Griekse tragedie en Plato, en dat bijna uitsluitend in het Nederlands. Daarnaast is hij actief als recensent, met name in de Belgische wetenschappelijke tijdschriften Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis en (vooral) L'Antiquité Classique. In één van de allereerste jaargangen van dat tweede tijdschrift (1932) schrijft hij een artikel over Euripides' Iphigeneia in Aulis, in het Nederlands; diezelfde tragedie is ook het onderwerp van zijn laatste publicatie, in 1974 in hetzelfde tijdschrift, maar dan in het Frans. Een bijzondere vermelding verdienen zijn vertalingen van Nederlandse poëzie naar het Oudgrieks.
“de Pot”
De herinneringen van generaties studenten klassieke filologie aan "de Pot" als mens komen goed overeen met wat zijn opvolger als burgemeester, Jacques Monsaert, over hem zei bij een herdenking 100 jaar na zijn geboorte. Hij was "niet direct de extroverte en uitbundige volksmens", evenmin een enthousiaste lesgever, en hij bleef ook buiten de lessen afstandelijk tegenover zijn studenten. Maar hij was "accuraat, plichtsbewust en nauwgezet", zijn lessen waren beklijvend door zijn geleerde en rake tekstanalyses, en hij stond bekend als een gewetensvolle, behulpzame en bemoedigende thesisbegeleider. Er wordt gezegd dat hij wel eens examens Grieks afnam op het gemeentehuis van Sint-Amandsberg.
Kristoffel Demoen
Vakgroep Letterkunde – afdeling Latijn en Grieks
29 maart 2016
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Demoen, Kristoffel. “Van Pottelbergh, Robert (1901-1982).” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 29.03.2016. www.ugentmemorie.be/personen/van-pottelbergh-robert-1901-1982.
Bibliografie
Decavele J. en J. Monsaert. “Robert Van Pottelbergh herdacht.” In Jaarboek van de Heemkundige kring De Oost-Oudburg 38 (2001) 199-205.