Scharpé, Adriaan (1913-1986)
Indoloog Adriaan Scharpé was een specialist in de Sanskrit belletrie (kāvya). Tot zijn levenswerk behoort het lexicon van de composities van Kālidāsa, de belangrijkste Sanskrit dichter uit de geschiedenis. Aan de Gentse Universiteit was Scharpé was één van de grondleggers van het Hoger Instituut voor Oosterse, Oost-Europese en Afrikaanse Taalkunde en Geschiedenis.
Studies
Adriaan Scharpé werd in 1913 geboren als jongste zoon van Lodewijk Scharpé, hoogleraar Germaanse Filologie aan de universiteit van Leuven, die zelf reeds Sanskrit had gestudeerd aan de Gentse universiteit bij Louis de La Vallée Poussin. In de jaren 30 studeerde de jonge Adriaan Scharpé eerst Klassieke filologie en vervolgens Oosterse filologie in Leuven. Hij rondde er zijn studies af in 1937 met een doctoraat in de Klassieke Filologie met een proefschrift getiteld “The classical Sanskrit romance”. Parallel deed hij bijkomende studies in de Oosterse talen aan de universiteit van Utrecht (1934-36) waar hij onder meer Avestisch, Oud-Javaans, Maleis, Chinees en Japans leerde, en zich verder bekwaamde in het Sanskrit bij de wereldvermaarde Sanskritist Jan Gonda. In 1939 verkreeg hij ook daar de titel van doctor in de Indo-Iraanse filologie voor het proefschrift “Bāṇa’s Kādambarī. Vertaling van het Sanskrit in het Nederlands van het Uttarabhāga en gedeelten van het Pūrvabhāga, met inleiding, aantekeningen en appendices”. Tijdens deze periode verwierf hij tal van studiebeurzen voor onderzoekverblijven in Europa. In 1938 werd hij geselecteerd als C.R.B. Graduate Fellow van de Belgian American Educational Foundation voor studie aan Columbia University in New York. Door het uitbreken van de tweede wereldoorlog kon hij dit verblijf echter nooit realiseren.
Loopbaan
Na zijn studies was Adriaan Scharpé enige jaren werkzaam als studiemeester en leraar klassieke talen aan het Koninklijk Atheneum van Berchem (1937-38), als lesgever Sanskrit aan het Institut Bellarmin à la Pairelle te Namen (1938-39), en als aspirant bij het N.F.W.O. (1942-43). Na het onverwachte overlijden van Georges Van Langenhove in 1943, werd Scharpé in 1944 aangesteld als docent aan de faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de Gentse universiteit voor de cursussen Sanskrit, vergelijkende Indo-Europese taalkunde, en kunstgeschiedenis van Zuid- en Oost-Azië. In 1948 volgde een benoeming tot gewoon hoogleraar, en in 1951-52 was hij decaan van de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte. Scharpé werd in 1949 eveneens benoemd tot buitengewoon hoogleraar Sanskrit en Indo-Europese taalvergelijking aan de Universiteit van Amsterdam. In 1958 werd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte het Hoger Instituut voor Oosterse, Oosteuropese en Afrikaanse Taalkunde en Geschiedenis gesticht, met Adriaan Scharpé als eerste voorzitter (tot 1960). Uit dit Hoger Instituut zouden de huidige opleidingen Talen en Culturen voortvloeien.
Sanskrit handboek, belletrie en topografie
Bij studenten Sanskrit is Scharpé vooral bekend als auteur van een korte grammatica en handboek Sanskrit, uitgegeven in vier delen (1943-1965). Van de grammatica werd tevens een versie in het Frans gepubliceerd in 1945. Twee onderzoekslijnen kenmerken zijn academische loopbaan. Zijn specialisering in de Sanskrit belletrie (kāvya), aangevat in zijn beide doctoraten, zette hij verder in wat zijn magnum opus zou worden, namelijk het opstellen van een lexicon van de werken van de bekendste Sanskrit dichter uit de geschiedenis, Kālidāsa. Het lexicon werd uitgegeven in twee volumes in zes boekdelen tussen 1954 en 1975. Daarnaast verrichte Scharpé ook onderzoek naar de topografie van het oude India, wat leidde tot de publicatie van zijn “Corpus Topographicum Indiae antiquae” in twee volumes, samen met Jozef Deleu, Pierre Eggermont, Gilbert Pollet, Greta Van Damme en Roger Stroobandt (1974-1990).
Indische studiedagen
Scharpé zette zich bovendien in voor de bredere lokale verspreiding van kennis over India. Zo organiseerde hij in 1966 de Indische Studiedagen, in samenwerking met de Indiase ambassade te Brussel, het Indiase consulaat te Gent en het Gentse stadsbestuur. Naast academische lezingen van buitenlandse eminente Indologen bestonden deze uit een literaire en culturele avond met dansvoorstelling, en twee tentoonstellingen.
Eva De Clercq
Vakgroep Talen en Culturen UGent
7 december 2018
Hoe verwijs je naar dit artikel?
De Clercq, Eva. “Scharpé, Adriaan (1913-1986).” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 31.12.2018. http://ugentmemorie.be/personen/scharp%C3%A9-adriaan-1913-1986
Bibliografie
http://www.ugentmemorialis.be/catalog/000000666
Goddeeris, Idesbald Het Wiel Van Ashoka: Belgisch-Indiase Contacten In Historisch Perspectief. Leuven: Lipsius, 2013.
Kālidāsa, and Adriaan Scharpé. Kālidāsa-Lexicon. 1: Basic Text of the Works. Brugge: De Tempel, 1954.
Luykx, Theo, Rijksuniversiteit Te Gent. Liber Memorialis 1913-1960: 1. Faculteit Der Letteren En Wijsbegeerte. Gent: RUG. Rectoraat, 1960
Scharpé, Adriaan, Handleiding Bij De Studie Van Het Klassieke Sanskrit: Grammatica, Oefeningen, Teksten, Aanteekeningen En Woordenboek. Leuven: Vlaamsche drukk., 1943.
Scharpé, Adriaan, Précis De Grammaire Du Sanscrit Classique. Leuven: Vlaamsche drukk., 1945.
Scharpé, Adriaan, and Kālidāsa. Kālidāsa-Lexicon. 2 : References and Concordance of Quotations.. Brugge: De Tempel, 1975.
Scharpé, Adriaan, Jozef Deleu, Pierre Herman Leonard Eggermont, G Van Damme, R Stroobandt, and Gilbert Pollet. Corpus Topographicum Indiae Antiquae: A Sodalibus Universitatis Gandavensis Et Universitatis Lovaniensis Editum. Gent: Universitas Gandavensis, 1974.
Scharpé, Adriaan, and Romain Vanlandschoot. “Scharpé, Lodewijk (eigenlijk Louis)”, in: Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging. Ed. Ludo Simons. Tielt: Lannoo, 1998 (http://theater.ua.ac.be/nevb/html/Scharp%C3%A9,%20Lodewijk%20(eigenlijk%20Louis).html, geraadpleegd 7 december 2018).