Boekhandel Marnix, 1950-2013
1.
Op een steenworp van de Blandijnberg, in de Nederkouter, ligt boekhandel Marnix. Hij is opgericht in 1950 als een literaire boekhandel met extreem-linkse signatuur: een tijdlang hing zijn voortbestaan af van de KP en het communistisch ziekenfonds De Eenheid zelve. In 1963 neemt de romanist Jacques de Boever Marnix over. Onder zijn bewind, dat tot 2002 zou lopen, evolueert de boekhandel van een literaire boekhandel van marxistische signatuur naar een algemeen-wetenschappelijke boekhandel georiënteerd op de boekennood van de universitaire bibliotheken.
2.
Voor de Gentse boekhandelswereld is de universiteit altijd een belangrijke partner geweest. Vooral in de buurt van de Voldersstraat, waar de Aula het kloppende hart van het universitaire leven vormt, vestigen zich befaamde boekhandels, die een ontmoetingsplaats worden voor studenten, professoren en Gentenaars. Vooroorlogse figuren als Hendrik en Adolf Hoste, Alfons Siffer, Julius Vuylsteke, Adolf Herckenrath en Willem Rogghé gingen Jacques de Boever vooraf. Hun boekhandels waren culturele hotspots, zelf fungeerden ze als uitgever van literair werk, kranten en tijdschriften en drukten ze cursussen en handboeken in opdracht van de universiteit.
3.
Na de overname verhuist de boekhandel van Onderbergen naar een pand aan de Ajuinlei. In deze periode krijgt het Boekenfonds Marnix vorm, met oorspronkelijk werk van debutanten en gevestigde auteurs, import uit Moskou en Amsterdam en het in 1966 gestarte Vlaams Marxistisch Tijdschrift. Toenmalig gouverneur en professor Herman Balthazar, een oude klasmakker en vriend van De Boever, blikt in 1991 terug op de 'oertijd van de Marnix':
'In de jaren 1953-1956 heb ik het eerste Marnix-boekhandeltje in de Van de Veldestraat, een pand tussen Onderbergen en de Ajuinlei ervaren als een charismatisch ontmoetingsoord. Geboren uit de communistische geïnspireerde mutualiteit "De Eenheid", bemand door Jules en Jacqueline, ingehuldigd in aanwezigheid van eminente intellectuele vrijbuiters zoals de oude, koppige Willem Elsschot, werd de Marnix een cultureel novum in Gent. Ik was atheneumstudent en ik was sterk geboeid door de wereld van het communisme en van de ware Marxistische leer'.
Net zoals in de negentiende eeuw de Gentse liberale Vlaamsgezinden verzamelen bij Rogghé, wordt Marnix in de jaren 1950, '60 en '70 een belangrijke locus in het linkse intellectuele leven van Gent, waar Vooruit en de universitaire gemeenschap deel van uitmaken.
4.
In 1986 verhuist Marnix van de Ajuinlei naar de Sint-Pietersnieuwstraat, in 1991 van de Sint-Pietersnieuwstraat naar de Nederkouter. Samen met de fysieke sprong groeit de professionele verbondenheid met de universiteit en deemsteren de marxistische idealen weg. Samen met Acco en Story Scientia behoort Marnix tot de hofleveranciers van de UGent.
5.
Op 3 september 2013 bericht De Wereldmorgen.be dat Marnix de deuren sluit. Mehrez Bouguerba en Carine De Leest, sinds 2005 eigenaar van Marnix, verliezen de strijd van de schaalvergroting. Hun lokale boekhandel kan niet opboksen tegen internationale spelers die in het kader van Europese aanbestedingen de wetenschappelijke bibliotheken - ook de Gentse - bedienen.
[Ruben Mantels]
Bibliografie
- H. Balthazar, Kleine ode aan mijn boekhandelaar (Gent 1991).
- H. Vandevoorde en C. Verbruggen, 'Le palais du livre', in: H. Defoort en W. de Vuyst eds., Veldstraat / Gent (Gent 2005).
- L. Simons, Het boek in Vlaanderen sinds 1800. Een cultuurgeschiedenis (Tielt 2013).