1918 Einde Vlaamse Hoogeschool
Het Duitse leger ontruimt Gent in de nacht van 10 op 11 november 1918 en dat betekent het einde van de Vlaamse Hogeschool. De volgende dag vinden een reeks incidenten plaats, gericht tegen alles wat Duits of activistisch was. Ruiten worden ingeslagen en gevels beklad. Een twintigtal woningen van activisten wordt verwoest. Behalve het vernieuwde stadsbestuur trachten ook Vlaamsgezinde frontsoldaten te protesteren tegen de straatterreur met een pamflet. De verwezenlijkte Vlaamse Hogeschool mocht Gent niet ontglippen.
Activisten op de vlucht
Al voor de bevrijding vluchtte de grote meerderheid van de professoren van de Vlaamse Hogeschool naar Nederland of Duitsland. De Duitse overheid betaalt hen drie maanden salaris. Ook een deel van de studenten kiest voor de vlucht. De activisten zijn niet van plan de strijd te staken maar vanuit Den Haag en Göttingen de taalstrijd verder te zetten.
De terugkeer naar België is geen optie voor de gevluchte professoren. Ze bouwen een nieuw leven op in Nederland en gaan voornamelijk aan de slag in bibliotheken, in het onderwijs of bij de pers. De activisten in Duitsland verzamelen in het kuuroord Bad Salzuflen, maar dit blijkt slechts een noodoplossing. Zij verhuizen uiteindelijk naar Göttingen, waar reeds een kern van activistische krijgsgevangenen bestaat. De overgekomen studenten en aanwezige krijgsgevangenen verenigen zich in het genootschap Flandria.
Afrekening
Alle verordeningen, benoemingen, promoties en studieresultaten uit de oorlogsjaren verliezen hun geldigheid. Het Frans wordt opnieuw de voertaal in Gent. Einde 1918 beslist de academische raad om de verderzetting van de vernederlandsing af te wijzen. Begin 1919 opent de universiteit haar ‘Franse’ deuren onder leiding van rector Paul Fredericq.
De Vlaamse hogeschoolstudenten worden systematisch geweerd uit de Belgische universiteiten. Pas vanaf 1922 kunnen zij zich opnieuw inschrijven. De professoren worden nagenoeg allen strafrechtelijk vervolgd, meestal bij verstek. Zij zullen pas ongestraft kunnen terugkeren naar België vanaf de invoering van de uitdovingswet van 1929.
Kristof Loockx
Master geschiedenis, department Geschiedenis UAntwerpen
23 oktober 2016
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Loockx, Kristof. “1918 Einde Vlaamse Hoogeschool.” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 23.10.2016. www.ugentmemorie.be/gebeurtenissen/1918-einde-vlaamse-hoogeschool.
Bibliografie
Capiteyn, André. (ed.). Gent en de Eerste Wereldoorlog: het stadsleven in de jaren 1914-1918. Gent: Stad Gent, 1991.
De Schaepdrijver, Sophie. De groote oorlog: het koninkrijk België tijdens de Eerste Wereldoorlog. Amsterdam: Atlas, 1997.
Langendries, Elienne. De Vlaamsche hoogeschool te Gent (1916-1918). Gent: R.U.G., 1984-1985.
Loockx Kristof. "Vlaamsche studenten, komt naar Gent! Prosopografie van de studentenbevolking aan de Vlaamse Hogeschool 1916-1918." Masterscriptie, Universiteit Gent, 2013.
Loockx, Kristof. "Zonnige dromen bezielen de nieuwe jeugd. Een prosopografie van de studentenpopulatie van de Vlaamse Hogeschool (1916-1918)." Handelingen van de Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent LXVII (2014) 199-229.
Mantels, Ruben. Gent: een geschiedenis van stad en universiteit 1817-1940. Brussel: Mercatorfonds, 2013.
Sertyn, Mieke. "Het socialistisch aktivisme tijdens de Eerste Wereldoorlog." Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis 1-2 (1976) 169-196.
Vanacker, Daniël. Het activistisch avontuur. Gent: Academia Press, 2006.
De Schryver, Reginald (red.). Nieuwe encyclopedie van de Vlaamse Beweging. Tielt: Lannoo, 1998.
Wils, Lode. Onverfranst, onverduitst? Flamenpolitik, activisme, frontbeweging. Kalmthout: Pelckmans, 2014.