Uyttendaele, Dirk (1947-2018)
De immer bescheiden teamspeler Dirk Uyttendaele was zonder enige twijfel een autoriteit in zijn vakgebied, de orthopedische heelkunde en meer specifiek de chirurgie van de wervelkolom. Bekende sportlui gaan bij hem onder het mes. In Wetteren voelt hij zich thuis. Hij woont er zijn ganse leven en is er politiek actief sinds 2007. Hij engageert zich ook in het verenigingsleven en zet zich in voor de minstbedeelden in onze samenleving via de Wetterse Rotary Club waarvan hij in 2017-2018 voorzitter is. Maar zijn horizont reikt verder. Dirk Uyttendaele zet zich met Artsen Zonder Vakantie daadwerkelijk in en vertrekt vele malen naar Afrika waar hij bijzonder goed , maar ook duurzaam werk levert.
Opgroeien in Wetteren
Dirk Uyttendaele is de oudste in een gezin van zes kinderen. Vader Karel doet zijn legerdienst als Dirk op 23 januari 1947 geboren wordt. In ’49 wordt vader Uyttendaele aangesteld als studiemeester in het Koninklijk Atheneum van Hoboken. Het jaar erop wordt hij in dezelfde functie aan het Atheneum van Brussel verbonden. De laatste vijftien jaar van zijn carrière is hij internaatsbeheerder in de Rijksmiddelbare School van Oostakker. Een gans leven ten dienste van de jeugd wat ook tot uiting komt in zijn literair oeuvre. Onder het pseudoniem Lode de Visscher publiceert hij naast poëzie en een aantal romans, ook kinderverhalen, sprookjes, jeugdtoneel en zes Vlaamse Filmkens. In ‘Die cleyne chronycke’ (1956) beschrijft hij de eerste levensjaren van Dirk en zijn jongere broer Frans. Het werk van Lode De Visscher heeft als voornaamste thema’s de Vlaamsgezindheid, de christelijke waarden, solidariteit en het gezin. En met die waarden wordt ook Dirk opgevoed. Opgroeiend tussen de boeken gaat zijn interesse in eerste instantie naar literatuur en poëzie, naar taal in het algemeen. Hoewel kunst en cultuur hem blijven boeien, nemen de bètawetenschappen een steeds belangrijker plaats in en na zijn humaniora aan het Wetterse Sint-Franciscuscollege start hij in 1965 de studies geneeskunde aan de Gentse universiteit. Dirk Uyttendaele behaalt zijn artsendiploma in 1972 en begint aan zijn opleiding bij de Kliniek voor Fysicotherapie en Orthopedie.
Gedreven wetenschapper en topchirurg
Dirk Uyttendaele start in de zomer van 1972 zijn specialisatie op de dienst van professor Rik Claessens die gevestigd is in polikliniek 5 van het toenmalige Academisch Ziekenhuis. Zoals hijzelf vertelt in een interview kan hij als beginnend assistent veel ervaring opdoen in de spoedafdeling, omdat toen bij verkeersongevallen bijna ‘ iedereen door de voorruit ging’. Het dragen van een gordel was niet verplicht. In 1977 krijgt hij zijn erkenning als geneesheer-specialist en in 1986 als revalidatiearts. Hij doctoreert in 1992 in de Bio-Medische Wetenschappen met het proefschrift ‘The surgical treatment of idiopathic scoliosis by Cotrel-Dubousset instrumentation and posterior spinal fusion: an evaluation.’ In datzelfde jaar wordt hij aangesteld als gastprofessor en in 1995 wordt hij docent benoemd.
Dirk Uyttendaele ontwikkelt een specifieke interesse en bekwaamheid op het vlak van de kinderorthopedie, meer bepaald in rugafwijkingen. Hij is stichtend lid van de Belgian Association for Paediatric Orthopaedics in 1990. Daarnaast ontpopt hij zich als een autoriteit in de tumor- en wervelkolomchirurgie. Het is dan ook niet vreemd dat topatleten bij hem onder het mes gaan. Zo hij opereert in 1998 judoka Gella Vandecaveye voor een gebroken nek: vijf maanden nadien is ze opnieuw Europees kampioene. Ook triatleet Marc Herremans komt bij hem terecht voor een rugoperatie. Ondanks al die belangstelling, blijft Dirk Uyttendaele een bijzonder aimabel en bescheiden mens. Voor hem is een chirurg een team.
Sociaal Bewogen
In de nazomer van zijn professionele loopbaan zet Dirk Uyttendaele zich in voor Artsen Zonder Vakantie. Tussen 2003 en 2010 neemt hij deel aan tien orthopedische zendingen waarvan acht in het Centre Sainte- Marie de Rilima in Rwanda waar hij collega Emmanuel Nsengiyumva bijschoolt en bijstaat in de behandeling van klompvoeten.
Het centrum is intussen erkend als nationaal referentiecentrum voor pediatrische orthopedische chirurgie. AZV kan vandaag, mede dankzij de wezenlijke bijdrage van Dirk Uyttendaele, zijn ondersteuning aan het Centrum stopzetten omdat Dr. Nsengiyumva voldoende autonoom geworden is. Daarnaast neemt hij nog deel aan een zending naar het Universitair Ziekenhuis van Kigali en trekt eenmaal naar Tanzania.
Maar ook dicht bij huis is hij sociaal bewogen. Zo neemt hij in 2015 samen met een ander gemeenteraadslid het initiatief om bij aanvang van de vluchtelingen-toestroom iets te doen voor die mensen, wat zich vertaalt in de beweging ‘Aktie NU’.
Politiek geëngageerd
Dirk Uyttendaele komt in 2013 in de gemeenteraad voor de verruimingspartij Groen&Co waar hij later ook voorzitter van wordt. Door zijn pensionering eind 2012 krijgt hij in elk geval meer tijd om zich plaatselijk te engageren. Hij komt uit een echt CD&V-nest. Zijn grootvader was reeds actief in de christelijke arbeidersbeweging en zijn oom René Uyttendaele is in de jaren ‘80 burgemeester van Wetteren en gedurende meer dan tien jaar parlementslid voor de CD&V. Ook Dirk’s schoonvader is jarenlang CD&V-gemeenteraadslid in Wetteren. Dirk Uyttendaele kon zich echter niet vinden in de CD&V wegens te weinig inspirerend en creatief en te autoritair. Hij kan zich wel aansluiten bij het gedachtegoed van Groen&Co en vervoegt in 2006 de partij. Hij speelt een niet te onderschatten rol in de verruimingsoperatie van Groen in Wetteren en komt meteen op bij de gemeenteraadsverkiezingen.
Dirk Uyttendaele wordt als voorzitter en gemeenteraadslid, maar vooral als mens enorm gewaardeerd.
Bij zijn plotse overlijden verspreidt de gemeente volgend bericht: ‘Zijn erudiete stijl en weloverwogen tussenkomsten tijdens de gemeenteraad typeerden hem. Hij was geen man van veel woorden, maar kon op het gepaste moment de juiste klemtoon leggen. Op zijn bescheiden en correcte wijze was hij een brugfiguur in zijn partij en in de gemeenteraad. Als hij het woord nam, dan luisterde iedereen. Zijn rustige gedrevenheid werd geapprecieerd over de partijgrenzen heen.’
Frank Cotman
Vakgroep Geschiedenis UGent
22 november 2018
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Cotman, Frank. “Uyttendaele, Dirk (1947-2018).” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 20.01.2022. http://www.ugentmemorie.be/personen/uyttendaele-dirk-gent-1947-wetteren-...
Bibliografie
http://www.ugentmemorialis.be/catalog/000005296
Handtpoorter, Firmin, Lode de Visscher in Oostvlaamse literaire monografieën, Kultureel Jaarboek voor de Provincie Oost-Vlaanderen, Bijdragen, Nieuwe Reeks, nr. 35, Provinciebestuur Oost-Vlaanderen, Gent, 1992
Mussen, Maurice, Libellus Memorialis. De geschiedenis van de Kliniek voor Fysiotherapie en Orthopedie, Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Universiteit Gent, Gent, 2006
Grosemans, André, Rugpijn is eigen aan het leven, artikel in De Standaard van 26 mei 2007
UZ 50, 50 jaar UZ Gent, Gent, 2009
De Mol, Daniël en De Backer Dirk, Vlaamse Filmkens, Wetterse auteurs, Wetteren, 2015