De Riemaecker - Legot, Marguerite (1913-1977)

Marguerite De Riemaecker-Legot is als vrouwelijke voortrekker een boegbeeld voor Belgische politica’s. De eerste vrouwelijke minister in België in 1965 en tevens de eerste vrouwelijke minister van staat verwierf haar diploma van doctor in de rechten in 1936 aan de Universiteit Gent. In 1946 werd zij nog door enkel mannen verkozen tot Kamerlid, aangezien vrouwen pas in 1948 volledig stemrecht zouden verkrijgen. Als politica stond Marguerite De Riemaecker-Legot in de bres om het statuut van vrouwen, het gezin en de jeugd te verbeteren.

Eerste stappen als advocate

Marguerite Legot wordt geboren in Oudenaarde op 9 maart 1913, waar ze haar lager onderwijs bij de zusters Bernardinen geniet. Haar Griekse en Latijnse humanoria volgt ze in de Nieuwen Bosch te Gent, om vervolgens van 1931 tot 1936 aan de Gentse faculteit Rechtsgeleerdheid te studeren. In 1931 starten er slechts drie jonge vrouwen in het eerste jaar rechten. De opleiding is niet de meest voor de hand liggende keuze voor jonge vrouwen. Bewijs hiervan is bijvoorbeeld het diploma dat standaard voor mannen is opgesteld. Op de diploma’s van Marguerite is het woord ‘hij’ telkens met de hand overschreven door ‘zij’. Ondanks het feit dat het beroep van advocaat dan wel toegankelijk is gemaakt voor vrouwen sinds 1922, is ook het vinden van een patron de stage aan de balie geen evidentie voor een jonge vrouw. Geholpen door haar professor en senator Maurice Orban, vindt Marguerite Legot uiteindelijk een stageplaats in Brussel bij de advocaat Pierre Nothomb. In de Poststraat in Schaarbeek, waar ze logeert, komt ze in contact met senator en voorvechtster van vrouwenrechten Maria Baers. Marguerite Legot wordt secretaris van haar politiek kabinet en komt zo in aanraking met de politiek.

De Gentse universiteit is bovendien niet enkel van belang voor Marguerite Legots studies. Dankzij de UGent leert zij Jules De Riemaecker kennen die de richting landbouwkundig ingenieur volgt en ook in Oudenaarde woont. Zo zien zij elkaar dikwijls op de trein Oudenaarde-Gent. Ze trouwen in 1938 en hebben twee zonen: Christian en Xavier.

Feministisch politiek engagement

Marguerite De Riemaecker-Legot wordt in 1946 verkozen als Volksvertegenwoordiger. De politiek was voor haar een apostolaat, een echte roeping. Ze gaat meteen aan de slag om de problemen die ze zelf als jonge juriste en jonge vrouw heeft meegemaakt aan te pakken. Zo legt ze onder andere een wetsontwerp neer over de ‘toekenning van gelijke rechten aan man en vrouw met betrekking tot het uitoefenen van de openbare functies’. In 1947 rapporteert ze een wetsvoorstel over de ‘machtiging van de vrouw tot het uitoefenen van het ambt van advocaat bij het Hof van Cassatie' en een over de ‘toelating van vrouwen tot de magistratuur’. Tijdens haar loopbaan past ze op een merkwaardige wijze de lessen toe die ze op de UGent heeft gekregen. Marguerite De Riemaecker-Legot legt niet minder dan veertien wetsontwerpen neer en wordt tot verslaggeefster benoemd van meer dan veertig wetsontwerpen of wetsvoorstellen. Een prestatie die tot op heden zeldzaam werd geëvenaard. Tijdens haar loopbaan van meer dan dertig jaar wist zij door haar grote werkkracht en haar innemende glimlach een plaats te veroveren die vele mannen haar benijdden.

Eerste vrouwelijke minister

In 1965 wordt Marguerite De Riemaecker-Legot de eerste vrouwelijke minister, meer bepaald als minister van Gezin en Huisvesting in de regering-Harmel en vervolgens in de regering-Vanden Boeynants I. Tijdens haar driejarig mandaat wijzigt ze onder andere de wet De Taeye van 1948, die erop gericht was om Belgen goedkoop een eigen woning te laten aanschaffen. In 1974 krijgt ze de titel van minister van staat. In 1971 verlaat ze het parlement om zich in Brussel toe te wijden als schepen van de stad. Haar tweede mandaat als schepen kan ze niet beëindigen. Na een gevecht van zes maanden tegen kanker sterft Marguerite De Riemaecker-Legot op 7 mei 1977, dag voor dag 39 jaar na haar huwelijk. Brussels burgemeester Pierre Van Halteren omschrijft op perfecte wijze haar persoonlijkheid in zijn lijkrede: ‘Edelmoedig in haar sociale actie, schitterend in haar politiek werk, heeft Mevrouw De Riemaecker haar weg bebakend zoals enkel een grote Dame het kan doen.’

Een dame van ‘premières’

Marguerite De Riemaecker-Legot neemt tijdens haar carrière enkele iconische hordes voor vrouwen in België: ze is onder andere de eerste vrouwelijke secretaris van de Kamer van Volksvertegenwoordigers; de eerste Belgische vrouw zetelend in het Europees Parlement en de eerste Belgische vrouwelijke minister en minister van staat. In september 2015, ter gelegenheid van de 50^ste verjaardag van haar benoeming als minister, geeft de Koninklijke Munt een zilveren muntstuk van 5 euro uit als ‘welverdiende hulde aan deze opmerkelijke vrouw … en moeder.’ Dit is de eerste herdenkingsmunt voor een Belgische politica.

Aan mijn moeder

Mijn moeder heeft altijd die typische vrouwelijke houding gehad, gekenmerkt door te veel bescheidenheid en nederigheid, wat haar in bepaalde omstandigheden heeft benadeeld. Wat ik het meest in haar leven bewonder en ondervond toen ik haar herdenkingsboek schreef, is dat zij aan haar idealen trouw is gebleven tot het einde en dat deze waardig waren om beleefd te worden zoals zij ze beleefd heeft.

Christian De Riemaecker
Zoon van Marguerite De Riemaecker-Legot
15 juni 2016

Hoe verwijs je naar dit artikel?
De Riemaecker, Christian. “Legot, Marguerite (1913-1977).” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 05.10.2016. www.ugentmemorie.be/personen/de-riemaecker-legot-marguerite-1913-1977