Bilo, Julien (1914-2006)

Wiskundige Julien Bilo roept warme herinneringen op bij zijn collega Joseph Thas, omwille van zijn gedrevenheid, leiderschap en menselijkheid. Bilo spant zich op verschillende manieren in voor wiskunde in het bijzonder, maar ook voor de RUG in het algemeen. Als meetkundige publiceert Bilo onder andere kwaliteitsvolle bijdragen over de grondslagenleer van de complexe projectieve meetkunde. Hij is bovendien dragende kracht van het wiskundig tijdschrift Simon Stevin. Daarbovenop onderscheidt hij zich ook als een uitzonderlijk begaafd didacticus - zowel als lesgever, maar ook als auteur van schoolboeken voor het middelbaar onderwijs.

Leraar en repetitor

Julien Bilo wordt in Oostende geboren aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, meer bepaald op 21 mei 1914. Hij volbrengt zijn middelbare studies aan het Koninklijk Atheneum te Oostende en zijn hogere studies aan de Rijksuniversiteit van Gent. In 1936 wordt hij licentiaat in de wetenschappen, groep der wiskundige wetenschappen, in 1945 doctor in de wetenschappen en in 1949 bekomt hij het aggregaat hoger onderwijs in de wetenschappen. Bilo is leraar wiskunde aan de Rijksmiddelbare Normaalschool in Gent van 1932 tot 1948, en wordt benoemd tot repetitor aan de RUG in 1948, waarbij hij dus studenten begeleidt. Van 1943 tot 1964 is hij eveneens leraar aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent. Hij wordt faculteitsgeaggregeerde aan de RUG in 1950, docent in 1952 en gewoon hoogleraar in 1956. Bilo is tevens directeur-diensthoofd van het Seminarie voor Hogere Meetkunde. Hij gaat op emeritaat in 1984.

Uitstekend didacticus

De leeropdracht aan de RUG van mijn collega Bilo bestrijkt een hele waaier vakken, met vooral de nadruk op meetkunde en de aggregaatsopleiding in de wiskunde. Hij verzorgt binnen de faculteiten Wetenschappen en Toegepaste Wetenschappen onder andere cursussen over analyse, algebraïsche meetkunde, projectieve meetkunde, analytische meetkunde, differentiaalmeetkunde en wiskundige methodenleer. Hij is een bezielend lesgever. Bilo maakt zich bovendien niet enkel als lesgever verdienstelijk, hij schrijft ook talrijke prachtige handboeken meetkunde voor het middelbaar onderwijs: al deze boeken zijn pareltjes op het gebied van nauwkeurigheid, volledigheid en het didactisch aanbrengen van de leerstof.

Meetkunde

Professor Bilo verricht baanbrekend werk over het grondslagenonderzoek van de meetkunde. Hij schrijft verschillende werken in boekvorm over de grondslagenleer van de complexe projectieve meetkunde en over de axiomatiek van de projectieve quaternionenmeetkunde. Deze werken worden internationaal geciteerd. Hij is ook auteur van vele artikels over projectieve, algebraïsche en Euclidische meetkunde. Vele stellingen over bijzondere eigenschappen van driehoeken, viervlakken, rechtenconfiguraties, algebraïsche krommen en birationale transformaties zijn dan ook van Bilo’s hand. Als professor heeft hij een bijzondere feeling voor belangrijke nieuwe domeinen in de meetkunde. In 1947 wordt hij bekroond door de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België (KVAB). Voor de KVAB zal hij in 1960 voor de klasse van de Wetenschappen corresponderend lid en later ook bestuurder worden. Erelid is hij in 1989.

Tijdschrift Simon Stevin

Julien Bilo’s inspanningen reiken evenwel voorbij de grenzen van het puur academische. Gedurende ongeveer dertig jaar wijdt hij met een nooit aflatend enthousiasme zijn beste krachten aan het publiceren van Simon Stevin, een wiskundig tijdschrift. Simon Stevin is op dat moment één van de weinige tijdschriften in België met originele bijdragen op het gebied van wiskunde en theoretische natuurkunde. Door zowel de wetenschappelijke als de administratieve kanten van het tijdschrift te behartigen, is Bilo gedurende meer dan een kwarteeuw de spil van het tijdschrift. In 1977 neem ikzelf het redactiesecretariaat over, met de hulp van verschillende andere editors zoals bijvoorbeeld Carl Grosjean. In 1993 versmelt Simon Stevin met het tijdschrift van het Belgisch Wiskundig Genootschap en krijgt het fusieblad de titel Bulletin of the Belgian Mathematical Society – Simon Stevin.

Symfoniemuzikant

Julien Bilo neemt verder nog verschillende engagementen op als wiskundige. Zo is hij lid van het Belgisch Centrum voor Onderzoek in de Wiskunde, lid van het bestuur van het Belgisch Centrum voor Algebra en Topologie en ondervoorzitter en voorzitter van het Belgisch Wiskundig Genootschap. Gedurende vele jaren is hij ook lid van de NFWO-commissie Wiskunde. Maar hij vervult ook heel wat bestuurlijke taken als lid van de Gentse universitaire gemeenschap, waaronder secretaris en decaan van de faculteit Wetenschappen, lid van de Raad van Bestuur en secretaris van de Academische Raad.

Bilo beweegt zich bovendien niet enkel binnen academische middens. Hij is eveneens een groot kunstbeoefenaar: hij is een uitstekend cellist en speelt tijdens de zomerseizoenen 1933-1936 in het gerenommeerde symfonieorkest van het Kursaal van Oostende.

Menselijkheid

Ik heb het geluk gehad Julien Bilo van dichtbij te mogen kennen. In de periode 1962-1966 volg ik eerst verschillende cursussen bij hem, om daarna zijn assistent te worden en onder zijn leiding mijn doctoraatsverhandeling te schrijven. Vanaf 1970 worden wij collega’s aan de RUG en in 1988 confraters in de KVAB. Zo nemen wij gedurende meer dan twintig jaar samen deel aan talrijke commissies en vergaderingen. Ik respecteer en bewonder Bilo in die periode als buitengewoon didacticus, als groot wetenschapper en als leidinggevend figuur in talrijke raden en commissies. In het bijzonder wil ik zeker zijn menselijkheid beklemtonen, die ik zeer dikwijls mocht ondervinden. Julien Bilo was een groot man, in de volle betekenis van het woord.

Joseph A. Thas
Vakgroep Wiskunde UGent
14 juni 2016

Hoe verwijs je naar dit artikel?
Thas, Joseph. “Bilo, Julien (1914-2006).” UGentMemorie. Laatst gewijzigd op 02.08.2016. http://ugentmemorie.be/personen/bilo-julien-1914-2006.