1973 Werkgroepenkonvent

1969

Het ontstaan van de werkgroepen kan niet los gezien worden van de studentenprotesten vanaf maart 1969 waarbij de studenten zich afzetten tegen een autortaire maatschappij en universiteit en pleiten voor meer inspraak en maatschappelijk geëngageerd onderwijs. In maart 1969 zijn studenten uit de faculteiten Letteren & Wijsbegeerte en Psychologie en Pedagogie actief bezig met het uitwerken van voorstellen rond de onderwijshervormingen in het kader van de studentencongressen en de protesten van de Maartbeweging. Deze studenten organiseren zich in zogeheten ‘werkgroepen’, waarin een kritische opstelling en onderling overleg centraal staan. De eerste werkgroepen Vrije Opvoeding, Sosjale Werkgroep Geschiedenis (SoWeGe) en de Werkgroep Moraal zijn een feit. Het doel van de werkgroepen is het kritisch onder de loep nemen van hun opleiding en het onderzoek van de positie van afgestudeerden in de maatschappij. 

Er volgen snel meer werkgroepen, zoals de Werkgroep Ingenieur en Maatschappij (WIM,1970), de progressief medische werkgroep Mordicus (1971) en de socio-juridische werkgroep aan de faculteit Rechten (Sojuwe, 1971). Opvallend genoeg gaat het hier om drie faculteiten met een eerder conservatief imago, waar deze werkgroepen vanuit een progressieve maatschappij-instelling tegenin willen gaan.

Afscheuring van FK

Het ontstaan van de werkgroepen luidt een moeilijke periode in voor het Faculteiten Konvent en de faculteitskringen, die hun voeling met de studenten langzamerhand verliezen. Verschillende geëngageerde en progressief ingestelde studenten wisselen hun faculteitskring in voor de werkgroepen, die een veel ruimere werking hebben dan de kringen. De werkgroepen profileren zich steeds losser van het FK. Wanneer het FK in 1972 een subsidieaanvraag van Sojuwe weigert, is het hek van de dam: de vertegenwoordigers van Sojuwe, WIM, SMW, Werkgroep Vrije Opvoeding, SoWeGe en de Werkgroep Moraal richten op 20 november 1973 een eigen overkoepelende organisatie op. Het Werkgroepen Konvent (WK)is geboren. 

Democratisering van het hoger onderwijs en de emancipatie van het individu

Het Werkgroepenkonvent stelt zichzelf tot doel de verschillende werkgroepen te ondersteunen en een centrale werking te organiseren. De democratisering van het hoger onderwijs en de emancipatie van het individu zijn de stichtende principes voor de werkgroepen. Het bestaan van een overkoepelend orgaan garandeert financiële onafhankelijkheid en wanneer het WK in 1974 officieel ingeschreven wordt in de Dienst Studentenadministratie, verliest het FK definitief zijn controle over de werkgroepen. Hugo Saen wordt aangesteld als voorzitter die de vergaderingen moet bijeenroepen en voorzitten. De toelating van het WK door het universitaire bestuur, toont dat de universiteit niet negatief staat tegenover deze sociale evolutie. 

Spreekbuis Schamper

Wanneer in 1975 het studententijdschrift Schamper wordt opgericht, wordt besloten dat de werkgroepen centraal zullen staan in het blad. Oprichter Koen Raes ziet Schamper als een blad dat de werkgroepen actief zal ondersteunen en waarin er verslag zal gebracht worden over de activiteiten van de werkgroepen. Opvallend is dat de redactieleden van Schamper dikwijls zelf actief zijn in de werkgroepen. Schamper zal op die manier een belangrijke spreekbuis worden van de werkgroepen. Zo schrijft Willem Debeuckelaere in de eerste jaargang elke week over de werking en de functies van de werkgroepen in de rubriek Omtrent de Werkgroepen.

Lege doos? 

De organisatie van een centrale werking en initiatieven over de grenzen van de verschillende werkgroepen heen blijkt een moeilijke opdracht. De zeldzame overschrijdende activiteiten om het contact tussen de werkgroepen te verstevigen, zoals de Dag van de Werkgroepen en de eerste nationale studiedag van de Werkgroepen in 1976, kennen maar een lage opkomst. Hoewel de werkgroepen zelf niet minder actief zijn, verschijnen er vanaf het einde van de jaren 1970 steeds minder berichten over de werkgroepen in Schamper. De werking van het Werkgroepenkonvent valt stil en het konvent is enkel nog nodig voor de financiering van de werkgroepen: inhoudelijk wordt het WK een lege doos. Met het verlies van de eerste generatie schamperianen die zelf actief was in allerlei werkgroepen, ontgroeit Schamper het WK en wordt het een onafhankelijk studentenblad. 

Sociale beweging

Ondertussen veranderen de thema’s die door de werkgroepen behandeld worden van inslag en beginnen de werkgroepen in de schoot van de Vlaamse Vereniging voor Studenten (VVS) en de Studentenvakbeweging (SVB) steeds meer samen te werken met werkgroepen aan andere universiteiten. Hoewel het WK steeds meer fungeert als geldverdelingsapparaat, wordt het eind de jaren 1980 door de VVS erkend als syndicaal vertegenwoordiger van de Gentse studenten. Het thema democratisering van het onderwijs verschuift naar de achtergrond, maar indien nodig komt het WK nog in actie, zoals in 1989-1990, wanneer hun acties in het teken staan van de saneringen aan de universiteit. In de jaren 1990 slinken de werkgroepen en winnen de faculteitskringen weer aan populariteit. Het Werkgroepenkonvent sterft een stille dood wanneer het in 1999 opgevolgd wordt door het Werkgroepen en Verenigingen Konvent, dat democratisering van onderwijs volledig schrapt als thema. 

Ine Van Nuffel
Master Geschiedenis
8 september 2016 

Fragmenten uit deze tekst verschenen eerder in de scriptie van Ine Van Nuffel, “Werkgroepen aan de Rijksuniversiteit Gent. The Times They Are A-Changin’” Masterproef UGent, 2015. 

Hoe verwijs je naar dit artikel?
Van Nuffel, Ine. “1973 Werkgroepenkonvent.” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 23 september 2016. www.ugentmemorie.be/1973-werkgroepenkonvent

Literatuur en bronnen

Van Nuffel, Ine. “Werkgroepen aan de Rijksuniversiteit Gent. The Times They Are A-Changin’” Masterproef UGent, 2015. 
Vos, Louis. Studentenprotest in de jaren zestig. Tielt: Lannoo, 1988. 
Schamper.