Apostel, Leo (1925-1995)
Na de Tweede Wereldoorlog trekt de Antwerpenaar Leo Apostel naar Brussel om er aan de Université Libre de Bruxelles (ULB) wijsbegeerte te studeren. Hij krijgt de kans om er te promoveren bij de bekende logicus Chaïm Perelman. Aan de start van zijn academische carrière ontmoet Apostel Rudolf Canarp en Jean Piaget, twee filosofen die hem voor de rest van zijn loopbaan sterk zullen beïnvloeden. In 1956 wordt hij Nederlandstalig docent Logica en Kennis aan de ULB en speelt hij een niet geringe rol in de vernederlandsing van het departement Wijsbegeerte. Een jaar later mag hij ook lesgeven aan de UGent, waar hij samen met Jaap Kruithof het seminarie Moraalwetenschappen helpt oprichten en gestalte geven.
Interdisciplinariteit
Apostel staat voor vrijzinnig denken. In tal van publicaties legt hij uit wat hij daaronder verstaan: ieder mens moet voortdurend onderzoek verrichten volgens zijn eigen mogelijkheden, maar los van alle dogma’s en andere beperkingen. Daarvoor moet het onderwijs echter wel toegankelijker worden gemaakt. In Apostels ideale maatschappij zou alle handelen in teken staan van het vrij onderzoek.
Over de grenzen van de eigen discipline kijken, staat voor de wijsgeer centraal. Hij probeert dan ook in Gent een centrum voor wetenschapssynthese uit de grond te stampen, waar hij de menswetenschappen dichter bij de exacte wetenschappen wil brengen. Noch aan de UGent noch aan de ULB vindt zijn oproep gehoor. Hij blijft echter zoeken naar symmetrie tussen wiskunde, fysica, economie, religie of kunst, kortom, tussen alle vormen van het menselijk denken. Apostel wil immers het universum zo volledig mogelijk proberen te verklaren en meent dit doel het best te kunnen bereiken door middel van zijn interdisciplinaire methode.
Opiniemaker
Zijn werk als overtuigd atheïst en vrijmetselaar krijgt veel weerklank. In 1985 ontvangt hij de Solvayprijs, later de Arkprijs voor het Vrije Woord (1988) en de Prijs van het Vrijzinnig Humanisme (1995). Met het geld dat Apostel van de Solvayprijs krijgt, wordt een Centrum Leo Apostel (CLEA) aan de VUB opgericht dat zijn interdisciplinaire en pluralistische aanpak van wetenschappelijke en maatschappelijke problemen voortzet. Onderzoekers uit diverse wetenschappelijke disciplines werken er nauw samen. Zo gaat Apostels droom uiteindelijk toch in vervulling. Leo Apostel is een van de meest invloedrijke Belgische filosofen in de 20ste eeuw.
Petra Gunst
Licentiaat Geschiedenis
16 augustus 2010
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Gunst, Petra. "Apostel Leo (1925-1995)." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 24.02.2015. http://www.ugentmemorie.be/personen/apostel-leo-1925-1995.
Bibliografie
Een persoonlijk relaas over de vakgroep Moraalwetenschap biedt: Vannieuwenburg, Alain. "De kritische Blandijn." DeMens.nu. Laatst gewijzigd 28.03.2021. https://demens.nu